Άρθρο Ι. Βαρδακαστάνη στον EUobserver για την αγνόηση των ατόμων με αναπηρία στις εξαγγελίες της προέδρου von der Leyen
Όταν άρχισα να διαβάζω τις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πολλές ενότητες με γέμισαν ελπίδα. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι εμείς - οι ακτιβιστές που εργαζόμαστε για την ισότητα - ανησυχούσαμε μετά τις τελευταίες Ευρωεκλογές που έστρεψαν την Ένωση προς μια δεξιά κατεύθυνση. Ως εκ τούτου, ανακουφίστηκα όταν διάβασα αναφορές για την ενίσχυση του κοινωνικού μοντέλου, την κοινωνική δικαιοσύνη και τη συνέχιση της Ένωσης για την Ισότητα (την οποία είχαν υποστηρίξει πολλές ομάδες για τα δικαιώματα).
Ωστόσο, η ελπίδα άρχισε να μετατρέπεται σε ανησυχία καθώς παρατήρησα μια κραυγαλέα παράλειψη στο έγγραφο: την αναπηρία. Περισσότερα από 100 εκατομμύρια άτομα με αναπηρία ζούμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά εξακολουθούμε να βλέπουμε τα δικαιώματά μας να παραβιάζονται σε καθημερινή βάση. Αντιμετωπίζουμε εξαιρετικά εμπόδια για να βρούμε ποιοτική απασχόληση, να συμμετάσχουμε στην πολιτική ή να ταξιδέψουμε και να μετακομίσουμε στο εξωτερικό, μεταξύ άλλων.
Είναι ακόμη πιο μπερδεμένο γιατί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όλα αυτά τα γνωρίζει πολύ καλά.
Έχει δεσμευτεί να βελτιώσει τη ζωή μας επικυρώνοντας τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες το 2010, καθιστώντας αυτή τη Σύμβαση την πρώτη συνθήκη του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα που επικυρώθηκε από έναν οργανισμό περιφερειακής ενοποίησης.
Τα τελευταία πένητα χρόνια είχαμε ενθαρρυντικές εξελίξεις: την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τα Δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, τη νομοθεσία για την Ευρωπαϊκή Κάρτα Αναπηρίας και την Κάρτα Στάθμευσης και ένα νέο Κέντρο AccessibleEU.
Μάλιστα μόλις τον περασμένο μήνα η ΕΕ πέτυχε να εκλέξει τον πρώτο της υποψήφιο στην Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία.
Με χαρά διάβασα ότι η Επιτροπή θα ενημερώσει τις στρατηγικές για την ισότητα των φύλων, την LGBTIQ κοινότητα και τον αντιρατσισμό, καθώς και μια νέα στρατηγική για την καταπολέμηση της φτώχειας.
Αλλά γιατί δεν καταδέχθηκαν να αναφέρουν την αναπηρία, ούτε μία φορά, στις κατευθυντήριες γραμμές τους για τα επόμενα πέντε χρόνια;
Μια σαφής πορεία προς τα εμπρός
Σίγουρα δεν οφείλεται σε έλλειψη ιδεών. Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τα Δικαιώματα των Αναπήρων ήταν επιτυχής, αλλά οι περισσότερες δράσεις έχουν υλοποιηθεί - χρειαζόμαστε επειγόντως μια νέα σειρά πρωτοβουλιών για να αξιοποιήσουμε όσα έχουν επιτευχθεί.
Η Επιτροπή το γνωρίζει αυτό.
Το 2023, τρία μέλη της προηγούμενης Ευρωπαϊκής Επιτροπής παρακολούθησαν την εμβληματική μας εκδήλωση με 700 εκπροσώπους του ευρωπαϊκού αναπηρικού κινήματος (Ευρωκοινοβούλιο Ατόμων με Αναπηρία 2023). Εκεί, τους παρουσιάσαμε μια σαφή πορεία για την οικοδόμηση ενός μέλλοντος χωρίς αποκλεισμούς για τα άτομα με αναπηρία.
Ένα παράδειγμα αποτελεί το πολυπόθητο Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Προσιτή Στέγαση. Είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η Επιτροπή αναγνωρίζει την ανάγκη για βιώσιμη στέγαση.
Ωστόσο, παραλείπει τη δέσμευση για την εξασφάλιση προσβάσιμης στέγασης. Η εξασφάλιση της δυνατότητας διαβίωσης στην κοινότητα είναι απαραίτητη - αλλά η μη προσβάσιμη στέγαση αποτελεί σημαντικό εμπόδιο, όπως μπορεί να επιβεβαιώσει η συνάδελφός μου Nadia όταν κόλλησε στο διαμέρισμά της λόγω ενός χαλασμένου ανελκυστήρα.
Δεσμεύεται να «αυξήσει τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας, ιδίως των γυναικών και των νέων».
Αυτό είναι αναγκαίο, αλλά αγνοεί τα άτομα με αναπηρία, μια ομάδα που αποκλείεται και υφίσταται διακρίσεις. Η παράλειψη είναι ακόμη πιο κραυγαλέα καθώς το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία παρουσίασε μια λύση τον Μάιο μέσω της Ευρωπαϊκής Εγγύησης για την απασχόληση και τις δεξιότητες των ατόμων με αναπηρία.
Υπόσχεται επίσης να ενισχύσει το ERASMUS+, ένα πρόγραμμα που υποστηρίζουμε πλήρως.
Ωστόσο, θα έπρεπε να έχει αναφέρει την ενίσχυση του βαθμού συμπερίληψης του προγράμματος, καθώς παραμένουμε τρομακτικά αποκλεισμένοι από αυτό - μια έκθεση από το 2020 δείχνει ότι μόνο το 0,15% των φοιτητών σε προγράμματα κινητικότητας έλαβαν υποστήριξη για ζητήματα αναπηρίας..
Οι παραλείψεις αυτές είναι ακόμη πιο ανησυχητικές στην ενότητα για την Ένωση για την Ισότητα. Οι προοπτικές μου φαίνονται όλο και πιο ζοφερές, καθώς δεν έβρισκα καμία αναφορά στην αναπηρία - όπως επίσης καμία αναφορά στους Ρομά ή σε μια τόσο αναγκαία στρατηγική για τη γήρανση.
Τι γίνεται τώρα;
Δεν είναι ότι είμαστε σιωπηλοί από το 2023.
Έχουμε πιο δυνατή φωνή από ποτέ, χάρη και στη συνεργασία με μέσα μαζικής ενημέρωσης όπως αυτό εδώ (σ.σ. EUObserver) που παρουσίασε τα αιτήματά μας πριν από τις εκλογές.
Το ότι λείπει η αναφορά στα άτομα με αναπηρία στις προγραμματικές θέσεις της προέδρου της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι ακατανόητο για εμάς και δυνητικά θα υπονομεύσει τα επιτεύγματα των τελευταίων ετών.
Στην ομιλία της, η πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen δήλωσε ότι «αν έχει σημασία για τους Ευρωπαίους, έχει σημασία για την Ευρώπη».
Αυτό σημαίνει ότι τα θέματα που αφορούν στους Ευρωπαίους με αναπηρία θα πρέπει να αφορούν και την Ευρώπη. Η μη ορατότητα της αναπηρίας είναι συνώνυμη του αποκλεισμού και των διακρίσεων
Αναμένουμε να το δούμε αυτό να διευκρινίζεται όταν η πρόεδρος ορίσει το χαρτοφυλάκιο του Επιτρόπου για την Ισότητα.
Αυτό το χαρτοφυλάκιο πρέπει να περιλαμβάνει την εφαρμογή της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και να περιγράφει τη δέσμευση για την επικαιροποίηση του σημερινού «Τίποτα για εμάς χωρίς εμάς».
