Σκοπός του Παρατηρητηρίου είναι η παραγωγή έγκυρης πληροφόρησης, τεκμηρίωσης και επιστημονικής γνώσης για τα θέματα της αναπηρίας στην Ελλάδα, και η συμβολή στη διαμόρφωση πολιτικών που θα εξασφαλίσουν ίσα δικαιώματα και ευκαιρίες για τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους. Μέσω της επιστημονικής και ερευνητικής δραστηριότητας που αναπτύσσει το Παρατηρητήριο, συγκροτεί έναν επιστημονικό μηχανισμό για την παρακολούθηση και αξιολόγηση των πολιτικών για την αναπηρία υπό την οπτική των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως αυτά κατοχυρώνονται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες (CRPD) και ταυτόχρονα αποτελεί μια κοιτίδα παραγωγής σύγχρονων θέσεων και προτάσεων εφαρμοσμένης πολιτικής για την αναπηρία.
Στο πλαίσιο των απαιτήσεων της Σύμβασης, τον Σεπτέμβριο του 2019 η Επιτροπή προέβη σε εποικοδομητικό διάλογο με την αντιπροσωπία του ελληνικού κράτους ώστε να εξεταστεί ο βαθμός συμμόρφωσης του ελληνικού κράτους με τις διατάξεις της Σύμβασης. Απόρροια αυτού του εποικοδομητικού διαλόγου ήταν η δημοσίευση των Τελικών Παρατηρήσεων και Συστάσεων της Επιτροπής προς την Ελλάδα, στις οποίες επισημάνθηκαν τα σημεία εκείνα όπου το ελληνικό κράτος όφειλε να εργαστεί περαιτέρω, στο πλαίσιο τήρησης των δεσμεύσεων, ύστερα από τη κύρωση της Σύμβασης. Η δημοσίευση των Τελικών Παρατηρήσεων, σε συνδυασμό με τους διαρκείς αγώνες του αναπηρικού κινήματος, οδήγησαν το 2020 στην υιοθέτηση του πρώτου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, που παρά τις όποιες αδυναμίες του, αναμφισβήτητα θέτει πλέον τα ζητήματα της αναπηρίας στη βάση μιας ολιστικής εθνικής προσέγγισης.
Το Παρατηρητήριο Θεμάτων Αναπηρίας, λαμβάνοντας υπόψη τον κρίσιμο ρόλο της τομεακής και περιφερειακής διάστασης των πολιτικών υλοποίησης της Σύμβασης, σχεδίασε και υλοποιεί τη δράση ΠΕ9, με αντικείμενο την «Παροχή υποστήριξης στα επιμέρους σημεία αναφοράς (Υπουργεία και Περιφέρειες) για την ορθή εφαρμογή των απαιτήσεων της Σύμβασης και των Τελικών Παρατηρήσεων της Επιτροπής σε Κεντρικό και Περιφερειακό Επίπεδο».
Αξιοποιώντας την τεχνογνωσία και την πολυετή εμπειρία που η ΕΣΑμεΑ και το «Παρατηρητήριο» κατέχουν στα ζητήματα των πολιτικών για την αναπηρία, σκοπός της δράσης είναι να συνδράμει την πολιτεία στην ορθή και αποτελεσματική εφαρμογή της Σύμβασης στη χώρα σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο μέσω της εξειδίκευσης της δικαιωματικής προσέγγισης της αναπηρίας, στα πεδία αρμοδιοτήτων των κεντρικών και επιμέρους σημείων αναφοράς.
Στο επίπεδο των Περιφερειών, βασική εκροή της δράσης αποτελεί το κείμενο που σας προωθούμε συνημμένο, το οποίο αποτελεί έναν περιεκτικό Οδικό Χάρτη με συστάσεις, οδηγίες και κατευθύνσεις για την ορθή ενσωμάτωση και εφαρμογή των Τελικών Παρατηρήσεων της Επιτροπής και των απαιτήσεων της Σύμβασης, στο πεδίο των αρμοδιοτήτων της Περιφέρειας, μέσω της παροχής τεχνογνωσίας και πληροφόρησης για την ανάπτυξη περιφερειακών σχεδίων δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία κατά αντιστοιχία του Εθνικού Σχεδίου.
Η μεθοδολογική προσέγγιση για την εκπόνηση του «Οδικού Χάρτη», συνοψίζεται ως «συμπερίληψη της διάστασης της αναπηρίας» (disability mainstreaming). Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση βάσει της οποίας: τα δικαιώματα, οι ανάγκες και οι εμπειρίες των ατόμων με αναπηρία συμπεριλαμβάνονται, ως αναπόσπαστο κομμάτι, στον σχεδιασμό, την εφαρμογή, την παρακολούθηση και αξιολόγηση πολιτικών και προγραμμάτων (σε όλους τους πολιτικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς τομείς), έτσι που τα άτομα με αναπηρία να ωφελούνται εξίσου, και να επιτυγχάνεται η ισότιμη συμμετοχή τους στην κοινωνία.
Η γενική αυτή προσέγγιση εξειδικεύεται σε τρεις αλληλοξαρτώμενες κατευθύνσεις.
1) Συμπερίληψη της διάστασης της αναπηρίας σε κάθε δημόσια πολιτική, νομοθεσία, διοικητική διαδικασία, δράση, μέτρο και πρόγραμμα.
2) Θέσπιση και εφαρμογή στοχευμένων παρεμβάσεων ανά τομέα αρμοδιότητας με στόχο την άρση των εμποδίων και την ενδυνάμωση των ατόμων με αναπηρία.
3) Συμπερίληψη της διάστασης της αναπηρίας στο επίπεδο λειτουργίας του φορέα/οργανισμού (οργανωτικά και διοικητικά θέματα, κατανόηση της δικαιωματικής προσέγγισης από τη διοίκηση και το προσωπικό κ.ά.)
Η μεθοδολογία υλοποίησης του παραδοτέου περιλαμβάνει διαφορετικές τεχνικές έρευνας, όπως:
 έρευνα γραφείου,
 επεξεργασία διαθέσιμων στατιστικών δεδομένων και αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης ανά τομέα/Περιφέρεια,
 επικοινωνία και λήψη ανατροφοδότησης από τα αρμόδια σημεία αναφοράς.
Ο Οδικός Χάρτης «Υλοποιώντας τη Σύμβαση των ΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης» αποτελείται από 6 ενότητας και 2 παραρτήματα, το περιεχόμενο των οποίων έχει διαμορφωθεί ως εξής:
• Η πρώτη ενότητα παρουσιάζει συνοπτικά το γενικό πλαίσιο που διέπει τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Ειδικότερα, αντικείμενο της ενότητας αποτελούν οι νομικές και πολιτικές δεσμεύσεις της χώρας όπως αυτές απορρέουν από: την παράγραφο 6 του Άρθρου 21 του Συντάγματος της Ελλάδας, τη Σύμβαση των ΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες (CRPD) , τον ν. 4488/2017, το κανονιστικό πλαίσιο ΕΔΕΤ, τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, τον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων, την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Αναπηρία «Ένωση Ισότητας-Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία 2021-2030», και την Agenda 2030.
• Η δεύτερη ενότητα παρουσιάζει συνοπτικά το βασικό εθνικό θεσμικό πλαίσιο που διέπει τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία.
• Η τρίτη ενότητα παρουσιάζει τις Τελικές Παρατηρήσεις και Συστάσεις της Επιτροπής των ΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες (2019) προς τη χώρα μας αναφορικά με την πρόοδο που έχει επιτευχθεί ως προς την υλοποίηση της Σύμβασης και τα σημεία στα οποία πρέπει να δοθεί προτεραιότητα την επόμενη περίοδο. Ειδικότερα, στην ενότητα έχουν ενσωματωθεί οι Τελικές Παρατηρήσεις και Συστάσεις που έχουν πεδίο εφαρμογής και σε περιφερειακό επίπεδο.
• Στην τέταρτη ενότητα έχουν αντιστοιχηθεί οι δεσμεύσεις της χώρας αναφορικά με την υλοποίηση της Σύμβασης όπως αυτές περιγράφονται στις Τελικές Παρατηρήσεις της Επιτροπής, με τους στόχους του Εθνικού Σχεδίου Δράσης και με τους τομείς αρμοδιοτήτων της Περιφέρειας, όπως αυτοί καθορίζονται στην εθνική νομοθεσία (άρθρο 186, ν.3852/2010).
• Η πέμπτη ενότητα αποτυπώνει με αριθμούς την υφιστάμενη κατάσταση των ατόμων με αναπηρία στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
• Η έκτη ενότητα αποτελεί μια στρατηγική πρόταση της ΕΣΑμεΑ που έχει σαν στόχο να χρησιμεύσει ως αναλυτικός οδηγός για την εκπόνηση ενός Περιφερειακού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Στην υπο-ενότητα 6.1.5. έχει αποτυπωθεί ένα βασικό πλαίσιο αξόνων, στόχων και προτεινόμενων δράσεων για την Περιφέρεια, λαμβάνοντας υπόψη το θεσμικό πλαίσιο για την αναπηρία και την υφιστάμενη κατάσταση των ατόμων με αναπηρία στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, όπως αυτή προκύπτει από τα δεδομένα που επεξεργάστηκε το Παρατηρητήριο Θεμάτων Αναπηρίας.
• Παράρτημα Ι: Η συμπερίληψη της διάστασης της αναπηρίας (Disability Mainstreaming).
• Παράρτημα ΙΙ: Συμπεριληπτική γλώσσα για την αναπηρία.

Μέσω αυτής της δράσης, ευελπιστούμε να συμβάλουμε στο κρίσιμο έργο που καλείται να διαδραματίσει η Περιφέρειά σας σχετικά με την προστασία και την προώθηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη και να εδραιώσουμε μια σταθερή συνεργασία μαζί σας για την ορθή υλοποίηση των δεσμεύσεων της χώρας στα ζητήματα της αναπηρίας.