Με αφορμή τη γνωμοδότηση Water Politics: Between Desertification and Securitization - Time for a Blue Diplomacy (Πολιτικές για το Νερό: Μεταξύ ερημοποίησης και τιτλοποίησης - Ώρα για μια Γαλάζια Διπλωματία) που εισηγήθηκε ο πρόεδρος της ΕΣΑμεΑ Ιωάννης Βαρδακαστάνης, με την ιδιότητα του προέδρου του Τμήματος «Οικονομική και Νομισματική Ένωση, οικονομική και κοινωνική συνοχή» (ECO) της ΕΟΚΕ, που παρουσιάστηκε και υιοθετήθηκε κατά τη σύνοδο της Ολομέλειας της ΕΟΚΕ τον Σεπτέμβριο του 2023, η ΕΣΑμεΑ δημοσιεύει συνέντευξη του κ. Βαρδακαστάνη στο Civil Society Organisations’ Bulletin, που ήταν ολόκληρο αφιερωμένο στο νερό: WATER, TOO MUCH AND TOO LITTLE (Νερό, τόσο πολύ και τόσο λίγο).
Κύριε Βαρδακαστάνη, η γνωμοδότησή σας REX/570 υιοθετήθηκε πρόσφατα από την Ολομέλεια της ΕΟΚΕ. Ποια είναι τα κύρια πορίσματα της γνωμοδότησης;
Από όλους τους φυσικούς πόρους, το νερό έχει γίνει το πιο πολύτιμο. Η παγκόσμια λειψυδρία αποτελεί σοβαρή πρόκληση για τη συνέχιση της ανθρώπινης ανάπτυξης και για την επίτευξη αρκετών από τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών. https://www.un.org/sustainabledevelopment/sustainable-development-goals/ Η λειψυδρία απειλεί την ανθεκτικότητα πολλών περιοχών του κόσμου, τροφοδοτεί ανισότητες και εγείρει ανησυχίες για την επισιτιστική ασφάλεια. Η λειψυδρία και η ερημοποίηση συχνά οδηγούν στην τιτλοποίηση της παροχής νερού. Η άνιση πρόσβαση στο νερό τροφοδοτεί την κοινωνική αστάθεια και, κατά συνέπεια, οδηγεί σε τοπικές και διεθνείς συγκρούσεις και εντάσεις. Οι συγκρούσεις συνδέονται συχνά με την εκτροπή των υδάτινων πόρων για άρδευση ή βιομηχανία, τη διαχείριση της λειψυδρίας και των πλημμυρών, τη ρύπανση και τη διέλευση θαλάσσιων σκαφών. Ωστόσο, η λειψυδρία που προκαλείται από ακραία φαινόμενα έχει ήδη οδηγήσει σε συγκρούσεις σχετικά με την πρόσβαση και τον έλεγχο των υδάτινων πόρων σε ολόκληρο τον κόσμο. Η κλιματική κρίση θα επιδεινώσει αυτή την κατάσταση. Σε πολλές περιπτώσεις, οι συγκρούσεις και οι διαφορές αφορούν δύο ή περισσότερες χώρες, καθώς τα διασυνοριακά ύδατα αντιπροσωπεύουν το 60% των παγκόσμιων ροών γλυκού νερού και 153 χώρες έχουν έδαφος εντός τουλάχιστον μίας διασυνοριακής λεκάνης απορροής ποταμού ή λίμνης.
Πώς θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν αυτά τα ζητήματα; Ποιες είναι οι κύριες συστάσεις ή προτάσεις της γνωμοδότησης;
Η ΕΕ θα πρέπει να επικεντρωθεί στην αύξηση των προσπαθειών στον τομέα της γαλάζιας διπλωματίας και να την εξορθολογήσει στην εξωτερική πολιτική και τις εξωτερικές σχέσεις της, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών γειτονίας, εμπορίου και ανάπτυξης. Η ΕΕ θα πρέπει να υποστηρίξει την εύκολη και αδιάλειπτη πρόσβαση σε οικονομικά προσιτό νερό για όλους σε ολόκληρο τον κόσμο και να διευκολύνει τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτων και των λυμάτων. Το πλαίσιο της συνθήκης των Ηνωμένων Εθνών για την αντιμετώπιση ζητημάτων που σχετίζονται με το νερό θα πρέπει να αναβαθμιστεί υπό το πρίσμα των πρόσφατων διεθνών εξελίξεων και της κλιματικής κρίσης και της κρίσης των υδάτων.
Μετά την έγκριση της παρούσας γνωμοδότησης, τι κάνατε/θα κάνετε για να την προωθήσετε;
Η έκθεση υποβλήθηκε σε όλα τα αρμόδια ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα με στόχο την ευαισθητοποίηση σχετικά με αυτό το θέμα ζωτικής σημασίας για το μέλλον της Ευρώπης και του πλανήτη. Η γαλάζια διπλωματία μπορεί να αναδειχθεί σε ένα από τα πιο συναφή και αποτελεσματικά εργαλεία της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ σε μια εποχή που η αποτελεσματικότητα της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ συζητείται έντονα. Μπορεί να προστατεύσει ευαίσθητα οικοσυστήματα και βιοποικιλότητα, να αποτρέψει το ξέσπασμα περιφερειακών συγκρούσεων και να μετριάσει τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στην αυξανόμενη μετανάστευση προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τελευταίος αλλά εξίσου σημαντικός λόγος, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι είναι ότι η παρούσα γνωμοδότηση αποτελεί μέρος της πρότασης της ΕΟΚΕ για μια Γαλάζια Συμφωνία της ΕΕ https://www.eesc.europa.eu/en/agenda/our-events/events/eu-blue-deal μέσω της οποίας προωθείται μια νέα προσέγγιση στα ζητήματα των υδάτων στην Ευρώπη (και σε ολόκληρο τον κόσμο).
Η γνωμοδότηση παρουσιάστηκε και υιοθετήθηκε κατά τη Σύνοδο της Ολομέλειας του Σεπτεμβρίου το 2023.
