Τη συνεδρίαση για την παρουσίαση της έκθεσης της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου, που συστάθηκε από την Επίτροπο Elisa Ferreira, σχετικά με το μέλλον της πολιτικής συνοχής, άνοιξε ο πρόεδρος της ΕΣΑμεΑ Ιωάννης Βαρδακαστάνης, με την ιδιότητά του ως πρόεδρος του Τμήματος «Οικονομική και Νομισματική Ένωση, οικονομική και κοινωνική συνοχή» (ECO) της ΕΟΚΕ, την Πέμπτη 29 Φεβρουαρίου.
Την παρουσίαση πραγματοποίησε ο κ. Karl-Heinz Lambertz, μέλος της ομάδας ειδικών υψηλού επιπέδου για το μέλλον της πολιτικής συνοχής και πρώην πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών (ΕτΠ). Από την πλευρά της η ΕΟΚΕ υιοθέτησε τη γνωμοδότησή της με θέμα «Το μέλλον της πολιτικής συνοχής» ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2023.
Μεταξύ άλλων, ο κ. Βαρδακαστάνης, αφού ευχαρίστησε τον κ. Lambertz για την παρουσία του, τόνισε:
«Η ΕΟΚΕ παρακολούθησε από κοντά τις εργασίες σας τους τελευταίους μήνες και προσπάθησε να επηρεάσει και να προωθήσει το έργο και τις απόψεις της στην ομάδα, αλλά και στα άλλα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Η γνωμοδότησή μας για το μέλλον της πολιτικής συνοχής ήταν εμβληματική, όχι μόνο επειδή ήμασταν το πρώτο ευρωπαϊκό θεσμικό όργανο που εξέφρασε τις απόψεις του για το θέμα αυτό, αλλά επειδή προωθούμε τις ιδέες και τις αξίες μας σε όλα τα δυνατά φόρα, συμπεριλαμβανομένου του Συμβουλίου.
Μπορώ να τονίσω δυνατά και ξεκάθαρα ότι εξ ονόματος της ευρωπαϊκής κοινωνίας των πολιτών συμφωνούμε με την έκθεση ότι χρειαζόμαστε ένα νέο όραμα για την πολιτική συνοχής:
Αυτό το όραμα θα πρέπει να βασίζεται στην επιμερισμένη διαχείριση, τον από κοινού σχεδιασμό και την εταιρική σχέση με την τοπική κοινωνία των πολιτών και τους περιφερειακούς φορείς - μια πολιτική συνοχής που θα βασίζεται στον τόπο και στον άνθρωπο. Πιστεύουμε επίσης ότι πρέπει να ακολουθηθεί μια προσέγγιση «βασισμένη στον άνθρωπο», μια προσέγγιση που σέβεται πλήρως την αρχή της εταιρικής σχέσης και έχει ως ακρογωνιαίους λίθους την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και τις προσεγγίσεις από τη βάση προς την κορυφή.
Αλλά χρειαζόμαστε επίσης μια πολιτική συνοχής βασισμένη στην αποτελεσματική πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, στους κατάλληλους μηχανισμούς χρηματοδότησης και σε πιο διαφοροποιημένα και ευέλικτα προγράμματα.
Γιατί αποτελεσματική πολυεπίπεδη διακυβέρνηση; Οι δημόσιες επενδύσεις αποτελούν κοινή αρμοδιότητα μεταξύ των επιπέδων διακυβέρνησης, και τα οφέλη αυτών εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο με τον οποίο τα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης διαχειρίζονται και συντονίζουν αυτήν την κοινή αρμοδιότητα. Σε πολλές περιπτώσεις, η συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και άλλων οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στη λήψη αποφάσεων είναι περιθωριακή: οι απόψεις τους δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη διαβούλευση.
Αυτό πρέπει να αλλάξει.
Η κοινωνία των πολιτών θα πρέπει να διαδραματίσει κρίσιμο και ουσιαστικό ρόλο ενισχύοντας την αρχή της εταιρικής σχέσης. Αυτό συνεπάγεται μεγαλύτερη λογοδοσία για τις εθνικές αρχές και διάθεση κονδυλίων με περισσότερους αποτελεσματικούς και ουσιαστικούς τρόπους. Η συμμετοχή αυτή μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση της πίεσης που ασκείται στη δημοκρατία, αυξάνοντας το αίσθημα οικειοποίησης των πολιτικών της ΕΕ.
Ο τρόπος για να γίνει αυτό είναι επίσης να συμπεριληφθεί η ΕΟΚΕ, ως οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών, στις συζητήσεις σχετικά με την πολιτική συνοχής από την αρχή.
Δυστυχώς, φαίνεται ότι η κοινωνία των πολιτών εξακολουθεί να μην ακούγεται και να μην εκπροσωπείται σε κάθε βήμα: αργότερα σήμερα το πρωί, όταν η συνεδρίαση των διακοινοβουλευτικών επιτροπών θα συζητήσει το μέλλον της πολιτικής συνοχής, δεν θα υπάρχει φωνή από την κοινωνία των πολιτών, καθώς η ΕΟΚΕ δεν προσκλήθηκε. Αυτό πρέπει να αντιστραφεί: η κοινωνία των πολιτών πρέπει να αποτελέσει βασικό εταίρο σε αυτήν τη συζήτηση.
Όσον αφορά στη χρηματοδότηση, η αναθεώρηση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου δείχνει ότι δεν ανταποκρίνεται πλήρως στα αιτήματά μας για καλύτερη και περισσότερη χρηματοδότηση μέσω των ταμείων συνοχής. Τέλος, η πολιτική συνοχής πρέπει να είναι πιο διαφοροποιημένη και ευέλικτη, προκειμένου να εξυπηρετεί σωστά τους ανθρώπους, ιδίως τους πλέον ευάλωτους, και να αντιμετωπίζει καλύτερα την ανισότητα ευκαιριών που αντιμετωπίζουν πολλοί.
Πιστεύουμε ότι το φάσμα των μέσων και των προσεγγίσεων πρέπει να διευρυνθεί, να εκσυγχρονιστεί ή να αναθεωρηθεί προκειμένου να οικοδομηθεί μια ισχυρή, αποτελεσματική, ευέλικτη και ανανεωμένη πολιτική συνοχής. Τα εθνικά και ενωσιακά κονδύλια που εκτελούνται υπό καθεστώς επιμερισμένης διαχείρισης απαιτούν σαφείς και απλούς κανόνες που θα καθορίζονται από έναν ενιαίο κανονισμό, ενώ πρέπει να βελτιωθεί η διοικητική ικανότητα των περιφερειακών, τοπικών φορέων και των φορέων της κοινωνίας των πολιτών.
Τέλος, θα ήθελα να πω ότι η επιτροπή μας επεξεργάζεται επί του παρόντος μια γνωμοδότηση σχετικά με την πολιτική συνοχής και τη διεύρυνση της ΕΕ. Η πολιτική συνοχής είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής ολοκλήρωσης των μελλοντικών κρατών μελών και εμείς, ως εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η κοινωνία των πολιτών διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και συμμετέχει στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των ταμείων συνοχής».
