Στη συνεδρίαση των εκπροσώπων των χωρών για την μακροπεριφερειακή Στρατηγική[i] της ΕΕ για την περιοχή της Αδριατικής και του Ιονίου Πελάγους (EUSAIR[ii]) παρέστη και μίλησε ο πρόεδρος της ΕΣΑμεΑ Ιωάννης Βαρδακαστάνης, με την ιδιότητα του προέδρου του τμήματος ECO, της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (EOKE), στη Ρώμη, την Παρασκευή 23 Ιουνίου.
Στόχος της συνεδρίασης ήταν η δημιουργία και η συμβολή σε «μια μακροπεριφερειακή στρατηγική της ΕΕ υπό διαμόρφωση». Η καταληκτική εκδήλωση της διαδικασίας θα είναι η Αγορά των Πολιτών στη Βουδαπέστη στις 7-8 Δεκεμβρίου 2023 με την έγκριση της συγκεκριμένης μακροπεριφερειακής πολιτικής στρατηγικής της ΕΕ.
Ο κ. Βαρδακαστάνης μίλησε στο πάνελ: «Ορίζοντας το σκηνικό: η μακροπεριφερειακή ιστορία της ΕΕ», μαζί με τους Dr Pier Virgilio DASTOLI, πρόεδρο European Movement Italy, κα Rovena NAZHA, εκπρόσωπο νεολαίας από την Αλβανία, κα Magda LESZCZYNA-RZUCIDLO, Διευθύντρια, Βαλτικό Ινστιτούτο Περιφερειακών Υποθέσεων, Πολωνία.
Ο κ. Βαρδακαστάνης μίλησε για το ενδιαφέρον της ΕΟΚΕ για την EUSAIR και απάντησε σε ερωτήσεις, οι οποίες παρατίθενται:
Ερώτηση 1: Η ΕΟΚΕ, ως η φωνή της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών, καλύπτει και αντιμετωπίζει ένα πολύ ευρύ φάσμα θεμάτων, από περιβαλλοντικά θέματα έως την τεχνητή νοημοσύνη. Σε αυτή τη «ζούγκλα» των περιοχών πού τοποθετείτε τη φαινομενικά λιγότερο γνωστή μακροπεριφερειακή ιδέα; Γιατί είναι ενδιαφέρουσα από τη σκοπιά της ΕΟΚΕ;
Απάντηση: Οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές (ΜΠΣ) αποτελούν σημαντικό μέρος της καθημερινής ζωής των ευρωπαίων πολιτών, αλλά και των πολιτών εκτός ΕΕ. Υπάρχουν 19 κράτη μέλη της ΕΕ και 10 τρίτες χώρες που αποτελούν μέρος μιας μακροπεριφερειακής στρατηγικής. Τα τελευταία 4 χρόνια οι ΜΠΣ έπρεπε να μετατρέψουν τις τακτικές δράσεις τους σε δράσεις αλληλεγγύης για να αντιμετωπίσουν όλοι μαζί τις επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 και της αδικαιολόγητης στρατιωτικής επίθεσης της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.
Οι ΜΠΣ διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην κοινωνική, εδαφική και οικονομική συνοχή των περιφερειών και συμβάλλουν στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση των γειτονικών χωρών.
Τέλος, οι ΜΠΣ παρέχουν ολοκληρωμένα, ενισχυμένα πλαίσια συνεργασίας με κοινά εργαλεία για την από κοινού αντιμετώπιση προκλήσεων και ευκαιριών σε συγκεκριμένους τομείς της ΕΕ, όπως η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση, όπου αυτές δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μεμονωμένα. Επιπλέον, δεδομένων των σημερινών συνθηκών, μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό μέσο για την προώθηση της προβολής της ΕΕ. Η ΕΟΚΕ, ως ενεργός οργανισμός, έχει πλήρη επίγνωση της σημασίας των ΜΠΣ και παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την εφαρμογή τους. Η πρόσφατη γνωμοδότησή μας αντικατοπτρίζει το τεράστιο ενδιαφέρον μας για το θέμα.
Ερώτηση 2: Η ΕΟΚΕ μόλις ενέκρινε τη θέση της σχετικά με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής για την εφαρμογή των μακροπεριφερειακών στρατηγικών της ΕΕ. Ποια είναι τα κύρια στοιχεία της θέσης της ΕΟΚΕ; Ποια συγκεκριμένα βήματα θα θέλατε να δείτε να γίνονται;
Απάντηση: Η γνωμοδότηση εγκρίθηκε πριν από μία εβδομάδα στην Ολομέλεια του Ιουνίου με μεγάλη πλειοψηφία. Επιτρέψτε μου να ευχαριστήσω την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ιδιαίτερα τον κ. Magnusson για την πολύ καλή συνεργασία και συμβολή σε μια πολύ περιεκτική και ουσιαστική γνωμοδότηση. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι θα πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για την ενίσχυση των ΜΠΣ, ώστε να μπορούν να ηγούνται της αλλαγής, να εμπνέουν εμπιστοσύνη και να προωθούν τις ευρωπαϊκές αξίες, ιδίως όσον αφορά την κοινωνική, εδαφική και οικονομική συνοχή των περιφερειών και την ένταξη των γειτονικών χωρών, καθώς και το θεματολόγιο του 2030.
Η ΕΟΚΕ πιστεύει επίσης ότι είναι ζωτικής σημασίας να ενισχυθεί η σύνδεση μεταξύ της πράσινης, της ψηφιακής και της κοινωνικής μετάβασης, ώστε να μετατοπιστεί η εστίαση από την «περισσότερη» παραγωγή στην «καλύτερη» παραγωγή, αποφεύγοντας έτσι τη σπατάλη της υπερπαραγωγής, σε πλήρη συμμόρφωση με την αρχή της στρατηγικής της αυτονομίας.
Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και οι κοινωνικοί εταίροι διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο συμβάλλοντας στη βελτίωση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων. Η κοινωνία των πολιτών, ιδίως σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, συμβάλλει στην προσέγγιση των εν λόγω κοινοτήτων με τις ΜΠΣ. Ενθαρρύνουμε τα κράτη μέλη, αλλά και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, να συμπεριλάβουν πολύ περισσότερο τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, τους κοινωνικούς εταίρους και την περιφερειακή και τοπική διακυβέρνηση. Πρέπει να ενισχύσουμε το αίσθημα οικειοποίησης των προγραμμάτων στις κοινωνίες μας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο χαίρομαι που είστε πολύ δραστήριοι σε αυτό το κομμάτι.. Είστε μια σημαντική και δυνατή φωνή της κοινωνίας των πολιτών.
Ερώτηση 3: Η χώρα σας, η Ελλάδα, είναι ιδρυτικό μέλος της μακροπεριφέρειας Αδριατικής-Ιονίου. Τι σημαίνει η συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή για εσάς ως Έλληνα πολίτη;
Απάντηση: ως Έλληνας πολίτης αλλά και ως νησιώτης του Ιονίου (κατάγομαι από το όμορφο και καταπράσινο νησί της Ζακύνθου), είμαι πολύ ευαίσθητος στα θέματα που σχετίζονται με τη στρατηγική EUSAIR.
Η EUSAIR διαδραματίζει στρατηγικό ρόλο και συνδέει χώρες που έχουν πολλά κοινά αλλά ταυτόχρονα έχουν πολύ διαφορετικές ανάγκες. Υπάρχουν έξι χώρες εκτός ΕΕ που συμμετέχουν. Η EUSAIR προωθεί έργα κοινού ενδιαφέροντος στο πλαίσιο των τεσσάρων συμφωνημένων θεματικών πυλώνων: α) Γαλάζια ανάπτυξη (αλιεία, υδατοκαλλιέργεια, υπηρεσίες), β) Συνδεσιμότητα (μεταφορές, ενέργεια), γ) Περιβάλλον (προστασία θαλάσσιας και χερσαίας βιοποικιλότητας) δ) Τουρισμός (διαχείριση τουριστικών ροών, δημιουργία κοινού εμπορικού σήματος/επωνυμίας, βελτίωση προσβασιμότητας).
Όλοι αυτοί οι πυλώνες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο για τη χώρα μου και αποτελούν σημαντικούς μοχλούς ανάπτυξης, ανθεκτικότητας και ανάπτυξης. Αλλά επίσης, σε πιο στρατηγικό και πολιτικό επίπεδο, η Ελλάδα ενδιαφέρεται πάρα πολύ να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, τις συζητήσεις και τις διαπραγματεύσεις στις γειτονικές της χώρες που αποτελούν μέρος της EUSAIR. Οι χώρες αυτές συνδέονται στενά με την ΕΕ και κάποια μέρα θα γίνουν κράτη μέλη της ΕΕ.
[i] Η «Μακροπεριφερειακή στρατηγική» είναι ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο μπορεί να υποστηριχθεί από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία, μεταξύ άλλων, για την αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων που αντιμετωπίζει μια καθορισμένη γεωγραφική περιοχή σε σχέση με τα κράτη μέλη και τις τρίτες χώρες που βρίσκονται στην ίδια γεωγραφική περιοχή, οι οποίες επωφελούνται από την ενισχυμένη συνεργασία που συμβάλλει στην επίτευξη οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής.
[ii] https://ec.europa.eu/regional_policy/policy/cooperation/macro-regional-strategies/adriatic-ionian_en?etrans=el Η στρατηγική της ΕΕ για την περιοχή της Αδριατικής και του Ιονίου Πελάγους (EUSAIR), η οποία εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 29 Σεπτεμβρίου 2014, αποτελεί εργαλείο για την προώθηση της κοινωνικής, οικονομικής και εδαφικής συνοχής με σκοπό τη μείωση των ανισοτήτων στη μακροπεριφέρεια Αδριατικής-Ιονίου μέσω της συνεργασίας.
Η στρατηγική περιλαμβάνει δέκα χώρες: τέσσερα κράτη μέλη της ΕΕ (Ελλάδα, Κροατία, τμήματα της Ιταλίας, Σλοβενία), πέντε υποψήφιες χώρες (Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Μαυροβούνιο, Σερβία και Βόρεια Μακεδονία) και μια τρίτη χώρα, ο Άγιος Μαρίνος.
Σύμφωνα με τις προτεραιότητες της ΕΕ για την περίοδο 2019-2024, η EUSAIR συμβάλλει στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, στην ευρωπαϊκή ψηφιακή στρατηγική και σε μια ισχυρότερη Ευρώπη στον κόσμο.
